Karl Marks 205 Yaşında!

205 il öncə bu gün - 5 may 1818-ci ildə Almaniyanın cənub-qərbində yerləşən Trier şəhərində Karl Henrix Marks anadan olub.

Atası hüquqşünas Henrix Marksın ailəsi maarifçiliyi və var-dövləti ilə xüsusilə məşhur deyildi. Bununla belə, Henrixin oğlu Karl bilik həvəsinin qığılcımını vaxtında alovlandıra bilmiş və hətta məktəb illərində də maarifçilik ideyalarına qapılmışdır. Bunun təsiri altında gənc Karl Bonn Universitetində təhsil almağa başladı, sonra isə 1836-cı ildə Berlinə getdi.

Tələbəlik illərində əsas hobbiləri fəlsəfə, hüquq və tarix olan gənc Marks eyni zamanda Hegelin dialektikası ilə maraqlanmağa və özünü Gənc Hegelçilərlə eyniləşdirməyə başlayır. Gənc Hegelçilər qrupunun əsas müddəaları alman fəlsəfəsinə xas olan mühafizəkarlığı tənqid etməklə reallığa dialektik-ateist baxışdan yanaşmaqdan ibarət idi.

1841-ci ildə Marks “Demokritin naturfəlsəfəsi və Epikürün naturfəlsəfəsi arasında fərqlər” adlı elmi işini müdafiə edərək doktorluq dərəcəsi aldı. Bu əsərlə hələ də özünəməxsus Hegel idealizmi ilə, lakin artıq döyüşkən ateizm və materializmin tanınması formasında Marksın həyatında yeni bir mərhələ başlanır.

Bu andan ölümünə qədər Karl Marks həm tarixi yanaşma, həm də iqtisadiyyat baxımından dünyanın quruluşunu izah edə bilən yeni bir nəzəriyyə inkişaf etdirdi. K.Marks bir müddət sonra F.Engelslə tanış oldu və onlar birlikdə bu nəzəriyyəni sistemləşdirdilər, elmi kommunizm nəzəriyyəsinin və materialist dialektikanın əsasını qoydular.

Karl Marks, təbii ki, dünyada və Azərbaycanda xırda burjua və burjua ünsürləri tərəfindən müxtəlif “insani günahlar”da ittiham olunur. Marksizmi elmi və fəlsəfi cəhətdən təqdim etmək üçün əsas tapa bilməyən xırda burjua ideoloqları bütün diqqətlərini Marksın şəxsi həyatında nöqsanlar tapmağa yönəltməkdən başqa çıxış yolu tapa bilmirlər. Məsələn, Karl Marksın sırf Engelsin pulu ilə yaşadığı və işləmədiyi barədə ümumi bir mif var. Bununla belə, Marks qarşılığındapul aldığı müxtəlif nəşrlər üçün məqalələr yazırdı. O, həmçinin “Rhenish Gazette” və “New Rhenish Gazette” qəzetlərinin baş redaktoru vəzifəsində çalışıb. Beləliklə, Karl Marksı parazitlikdə ittiham etmək qeyri-mümkün olur.

Marksın əsərləri bütün dünya proletarlarını öz hüquqları və gələcəyi uğrunda mübarizəyə ruhlandırırdı və indi də ruhlandırır. Marks öyrədirdi ki, işçi sinfi dünya miqyasında azadlığı bərqərar etməyə öz ölkəsində hakimiyyətini qurmaqla və bunun əsasında sosialist cəmiyyətinin qələbəsini təmin etməklə başlamalıdır. Bu vəzifəni yerinə yetirmək üçün proletariatın öz işçi kommunist partiyası olmalıdır.

XX əsrin tarixi Marksın müddəalarının haqlı olduğunu təsdiq etdi – onun ideyaları ilə silahlanan partiyalar 1917-ci ildə Rusiyada, 1940-cı illərdə Çin Vyetnam və Şərqi Avropada, daha sonra Kubada qalib gəldilər.

Bəşəriyyətin görkəmli mütəfəkkiri Marksın növbəti kimi Azərbaycan və bütün dünyda bərabərsizlik, istismar və səalətdən əziyyət çəkən işçi sinfinin nümayəndələri üçün həmişəkindən daha aktualdır: “Bütün ölkələrin proletarları birləşin”. Yalnız birləşməklə dünyanın bütün ölkələrindən və millətlərindən olan istismarçılarla mübarizə aparmaq və bu parazitlər sinfinə qarşı mütəşəkkil mübarizədə qalib gəlmək olar.

Karl Marks və onun davamçıları tərəfindən alovlandırılan qığılcım hələ də sönməyib. Hər cür qəsbkar və kapitalistlər, onların yazıq havadarları nə qədər çalışsalar də, addımları ilə sosialist inqilablarına yalnız yeni zəmin yaradırlar. Bunun sayəsində XXI əsrdə obyektiv şəkildə inkişaf edən inqilabi vəziyyətlər planetimizdə yeni proletar inqilablarının qələbələri utopiyadan əlçatan gerçəkliyə çevirir.

“Marksın təlimi hər şeyə qadirdir, çünki o, doğrudur”.